Teori Hifz Al-Nafs Dalam Maqasid Syariah: Analisis Pendalilan

The Theory of Hifz Al-Nafs In Maqasid Syariah: Argumentation Analysis

Abstract

Hifz al-Nafs bukanlah satu istilah yang janggal dalam Maqasid Syariah. Ia sering diertikan sebagai ‘menjaga nyawa’ bagi kalangan ahli Fiqh dan Usul apabila dikaitkan dengan hukuman Qisas. Namun begitu, terma al-Nafs dan kata jamaknya al-Anfus yang terdapat di dalam al-Quran sebanyak 266 kali membawa pengertian yang begitu luas. Pemahaman umat Islam terhadap istilah Hifz al-Nafs dengan mengecilkan maksud penggunaannya hanya kepada ‘menjaga nyawa’ mengundang kekeliruan sehingga menjadikan mereka begitu sempit dalam memahaminya. Oleh yang demikian, artikel ini mengetengahkan objektif utama iaitu menganalisis teori Hifz al-Nafs dari sudut pendalilannya melalui surah-surah pilihan di dalam al-Quran. Ia bertujuan agar pengertian Hifz al-Nafs itu dapat dianalisis maksudnya dengan lebih mendalam dari sumber utama umat Islam. Falsafah di sebalik artikel ini ialah interpretif dan menggunakan pendekatan kualitatif dalam mengadaptasikan reka bentuk kajian. Kaedah pengumpulan dan analisis data ialah analisis kandungan dokumen dengan menganalisis sampel utama daripada peruntukan dalam al-Quran yang berkaitan dengan al-Nafs. Ia  dijadikan sebagai data primer dalam kajian ini kerana data tersebut adalah daripada sumber langsung, berautoriti dan tidak dipengaruhi oleh mana-mana pandangan atau pendapat individu. Selain itu juga, data sekunder bagi kajian ini ialah perbahasan yang terdapat dalam kitab-kitab tafsir, buku-buku akademik, jurnal dan kajian ilmiah lepas digunakan dalam artikel ini. Hasil dapatan menunjukkan bahawa pendalilan Hifz al-Nafs yang dianalisis pengkaji adalah merujuk kepada menjaga jiwa dari dimensi rohani. Pengkaji turut mendapati bahawa dimensi rohani dalam penjagaan jiwa ini adalah berfokus kepada “penyucian jiwa”. Ini bererti bahawa menjaga rohani dalam jiwa manusia itu adalah penting agar diri manusia itu tidak terdorong untuk melakukan perkara-perkara yang boleh merosakkan diri dan nyawa. Ia juga adalah tidak selari dengan teori Hifz al-Nafs seperti yang diinginkan oleh syarak.

Hifz al-Nafs is not a strange term in Maqasid Syariah. It is often interpreted as 'preserving life' among Fiqh and Usul scholars in relation to Qisas. Nevertheless, the fact that al-nafs and the plural word al-anfus mentioned in the Quran 266 times carries such a broad meaning. Muslims' understanding of the term Hifz al-Nafs by limiting its meaning to only 'preserving life' brings confusion and makes the understanding narrow. This article aims to analyze the theory of Hifz al-Nafs from its reasoning through selected chapters in the Quran. It is so that the meaning of Hifz al-nafs can be analyzed more deeply from the main legislative sources. The article is interpretive and uses a qualitative approach in adapting the research design. The data collection and analysis is based on document content analysis by analyzing provisions in the Quran related to al-nafs. It is used as primary data in this study as the data is from a direct, authoritative source and without any individual influence or opinion. In addition, the secondary data for this study are discussions found in books of tafsir, academic writings, journals and past scientific studies. The findings show that the argument of Hifz al-Nafs analyzed by the researcher refers to guarding the soul from the spiritual dimension. The researcher also found that the spiritual dimension in soul protection is focused on "soul purification". This means that taking care of the spiritual in the human soul is important to the point that the human being is not motivated to inflict harm to oneself. It is also not in line with the theory of Hifz al-Nafs as lined in Syariah.